Dagje op en neer naar de Somme, lang geleden. We starten in Beaumont-Hamel en parkeren bij de kerk.
Het dorp lag na de eerste wereldoorlog in gruzelementen, zo ook deze kerk. De Duitse soldaat lt Georg Muller van het 99e RIR heeft tijdens de bezetting een glas-in-lood raampje uit deze kerk mee naar huis genomen. In 1962 heeft hij het teruggebracht. Het is nu weer onderdeel van het grote raam en er is een plakkaat aangebracht ter ere van deze gebeurtenis.
Hawthorne crater ligt net buiten het dorp. De krater is ontstaan nadat de Britten op 1 juli 1916 de Duitse stellingen bij Hawthorne redoubt opbliezen. De mijn explosie is gefilmd door Malins.
De krater is onderhanden genomen sinds het laatste bezoek. Een pad er naar toe, er zijn bomen verwijderd en de krater is nu duidelijker te zien. Er is een pad naar de bodem gemaakt. Mooi. Niet zo groot als Lochnagar maar toch indrukwekkend.
Vanaf de rand van de krater zie je het Schotse monument, dé Sunken lane en het Beaumont-Hamel British cemetry.
Naast de Sunken lane staat een monument voor de Schotten.
Er achter ligt Beaumont-Hamel cemetry
Er zijn vele Sunken lanes in dit gebied maar deze is beroemd geworden door de film van Malins omdat de Lancashires er gefilmd werden voordat ze over de top gingen.... en weggemaaid werden.
Er staan wat kruisjes en een monumentje. Dit heb ik nog niet eerder gezien. De centennial heeft over de hele Somme wel een en ander aan vernieuwingen gebracht.
Vanaf hier is het hele landschap bezaaid met Engelse kerkhoven, groot en klein. We wandelen de Redan Ridge over en zullen er velen tegenkomen.
Eerst Redan Ridge cemetry #2, dan #3 en #1.
Vandaar naar Serre Road cemetry #2. Een groot kerkhof.
We lopen dwars door de velden. Dat is weer even wennen na de vele bossen van de Argonne en Verdun waar we de laatste jaren toch voornamelijk naar toe zijn geweest.
Na Serre Road #2 maken we een uitstapje naar Sheffield Memorial Park.We lopen over de weg, meer kerkhoven en monumenten. Brits en Frans. En een monumentje voor 3 ver na de oorlog gevonden soldaten.
Vanuit de loopgraven kun je het slagveld overzien en de kerkhoven die er nu liggen. Indrukwekkend gezicht blijft het.
De Accrington pals, de Barnsley pals, enz enz. Ze kwamen geen stap verder op die 1e juli 1916….
Lunchpauze onder de bomen, in de schaduw.
Er tegenover liggen meerdere slagveld-kerkhoven, we bezoeken er één.
Vanaf daar lopen we terug. Via Munich Trench cemetry, Waggon Road cemetry. Op zoek naar de opa van David Bowie. Dachten we. Maar zijn naam staat op Thiepval, die gaan we hier niet vinden :)
En het is hot. Bloody hot.
We rijden langs de Ulster tower om, in de schaduw van een boom, een well deserved ijsje te eten.
We zijn er nu toch, even naar Thiepval. Onderweg een mooi monument in het dorpje Beaumont.
Op weg naar het indrukwekkende Devonshire cemetry Aan het begin van het pad staat een monument voor Bell, geëerd met een Victoria Cross vanwege het uitschakelen van een machinegeweer-nest.
De Devonshires gingen op 1 juli 1916 over de top en werden neergemaaid. Kansloos. Captain Duncan Martin had voorafgaand een maquette gemaakt waarna hij de slachting voorspelde. Met name vanaf de 'shrine' op het kerkhof. Die zie je in de verte naast het 'witte' dak, voor de burger begraafplaats. Grote afstand maar nog steeds dodelijk voor de soldaten.
Er staan panelen met uitleg van de actie. Het is een van de meest bezochte begraafplaatsen aan de Somme.
En dan, 'The Devonshires held this trench, the Devonshires hold it still'
Dat maakt echt indruk.
Na de mislukte aanval op de 1e juli werden de gedode soldaten dezelfde avond door de overlevenden in een loopgraaf begraven. Daar bovenop werd een houten kruis geplaatst met deze tekst.
Het is eigenlijk een massagraf in een trench. Van de 153 graven zijn er slechts 2 geen Devonshires. Op 1 na zijn ze allemaal op 1 juli gevallen.
Er tegenover ligt Gordon cemetry, Schotten. Zij vielen rechts van de Devonshires aan en daar liggen ze nu nog. Ze ondergingen hetzelfde lot als hun buren.
En tenslotte het laatste hoogtepunt van dit dagje Somme, de Welsh dragon bij Mametz. Ook hier weer veel slachtoffers maar de actie in het zuiden van de Somme was wel wat succesvoller dan bij Beuamont-Hamel bijvoorbeeld. Het bos en dorp werden dezelfde dag nog ingenomen. Beaumont-Hamel bijvoorbeeld, werd pas ingenomen toen de Duitsers zich terugtrokken naar de Hindenburg-linie.
En dan een mooi moment van afsluiting, een pintje bij Le Tommy in Pozières.
En dat was hem weer. Op naar de volgende keer.
