woensdag 4 januari 2012

Boeken, boeken, boeken...

Paar prachtige boeken uitgelezen. Boeken die met name een goed beeld geven van de tijdsgeest voor de 1e wereldoorlog uitbrak.

Het zijn Lenteriten van Modris Eksteins en De ondergang van het oude Europa van Miranda Carter.

Lenteriten zet modern (Duitsland) af tegen conservatief (Engeland, Frankrijk, Rusland). Zowel in cultureel opzicht als op technologisch gebied. Duitsland was als een puber die op knappen stond. Had Prinzip Franz Ferdinand niet vermoord dan was wel een andere aanleiding gevonden. Iedereen had er zin in (...), de straten van alle hoofdsteden waren in de zwoele zomermaanden juli en augustus van 1914 propvol jubelende menigtes die de oorlog wilden. Het boek begint prachtig met een lange uiteenzetting van de zijn tijd ver vooruitzijnde uitvoering van Le Sacre du Printemps van Stravinsky en choreograaf Nijinski in Parijs mei 1913. Al tijdens de voorstelling ontstond in het publiek grote beroering tussen modern en conservatief. Tijdens de oorlog veranderde de maatschappij en cultuur totaal. Na de oorlog hadden de mensen andere opvatingen over het leven en de mensheid.

De ondergang van het oude Europa schetst een schitterend portret van Wilhelm II, George V en Nicolaas II. Vanaf hun jeugd tot hun verbanning, ophanging of "gewoon" verder gaan. Als nazaten van Queen Victoria hebben ze allemaal een familieband en ze schreven elkaar vaak brieven. Via de koninklijke banden probeerden ze constant de onderlinge spanningen tussen de landen glad te strijken. Uiteindelijk zonder succes.

Als je naast deze boeken tevens Verdeel en Heers van Henk Wesseling leest heb je een prachtig overzicht van het fin de siecle met de almaar opgebouwde spanningen rondom gebrek aan koloniale territoria (Duitsland), de vlootopbouw (bedreiging voor Engeland), de drang tot vernieuwing in alle opzichten door met name Duitsland. Als je deze boeken hebt gelezen zie je het verschil tussen de wereld voor en na de 1e wereldoorlog. Een dramatisch verschil.

Die eerste wereldoorlog, die kon bijna niet worden voorkomen. Voor 1914 was het al een paar keer bijna zo ver (Fashoda!). Europa was te heet.